ارتشی به فراخنای تاریخ!
به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی ایران
از منظر تاریخی می‌توان ادعا کرد که سابقه‌ی ارتش ایران به دوران امپراطوری مادها(۶۷۸ تا ۵۴۹ پیش از میلاد مسیح) می‌رسد. در این دوران، ارتش ایران متشکل از دو دسته‌ی پیاده‌نظام و سواره نظام بود با این حال، این ارتش با به حکومت رسیدن کوروش هخامنشی و بنیان‌گذاری پادشاهی هخامنشی(از ۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد) بود که تحت لوای یک نفر به عنوان پادشاه قرار گرفت و ساختار منسجم‌تری پیدا کرد. در درخشان‌ترین دوران پادشاهی هخامنشی، ارتش ایران، ۷۰۰ هزار نیروی کارآزموده داشت که در رسته‌های متعددی دسته‌بندی شده بودند. این رسته‌ها عبارت بودند از: پیاده نظام، سواره نظام، ارابه‌سواران، نفت‌اندازان و… سربازان جاوید.
ساسانیان که آخرین سلسله‌ی پادشاهی ایران باستان محسوب می‌شوند برای ارتش اهمیت ویژه‌ای قائل بودند. در این دوره بود که ارتش ایران دارای پادگان‌هایی ثابت و دائمی شد و سربازان تمامی رسته‌ها به عنوان کارکنان دولت، حقوق‌بگیر شدند. با این حال، با حمله‌ی اعراب به ایران، حکومت ساسانیان سقوط کرد.
تا دوران صفویه با توجه به اینکه حکومتی سراسری در ایران نمی‌توانست پا بگیرد، ارتشی عظیم و یکپارچه نیز وجود نداشت. صفویان ارتش را به چهار رسته‌ی کلی تقسیم کردند: پیادگان، سواران، توپچی‌لر(نیروهای توپخانه) و نسقچی‌لر(راهداران سپاه).
امیرکبیر و به دنبال او عباس‌میرزا، در دوران پادشاهی قاجار، تاثیر عظیمی بر انسجام و شکل و شمایل ارتش ایران گذاشتند. در این دوران ارتش ایران به ده تومان تقسیم گردید. هر تومان متشکل از چهار الی ۱۱ فوج بود که سرکرده و فرمانده هر فوج را سرتیپ و فرمانده هر تومان را امیرتومان می‌نامیدند. در اواخر همین دوره‌ی قاجار بود که با شکل‌گیری پیشرفت‌های گسترده‌ی علمی در تمامی حوزه‌ها از جمله صنایع جنگی، نیروی دریایی و به تبع آن نیروی هواپیمایی ایران نیز شکل گرفت. قاجارها با تشکیل مدارس نظام، نظامی‌گری را بیش از پیش ارتقا دادند.
با قدرت گرفتن رضاخان میرپنج که منجر به تشکیل شاهنشاهی پهلوی شد، او با حمایت دول خارجی نیروی هوایی و زمینی و دریایی و حتی نیروی پدافند هوایی را تجهیز کرد. رضاخان که خود فردی نظامی بود، اهمیت زیادی برای ارتش قائل بود به همین دلیل دست به اصلاحاتی در ارتش زد. در دوران حکومت او، ارتش ایران متشکل از پنج لشکر، چهار تیپ مستقل، دو واحد توپخانه‌ی ۱۰۵میلیمتری دورزن و ضدهوایی شد. به دنبال این تغییرات مقارن سال ۱۳۱۴ شمسی، درجات نظامی بازتعریف و تعیین شدند. رضاخان مدارس نظامی را که در دوره‌ی قاجار ایجاد شده بود در هم ادغام نمود. این مدارس که در سه مقطع مدرسه‌ی ابتدایی، مدرسه‌ی متوسطه و مدرسه‌ی عالی نظام به آموزش می‌پرداختند در همان سال ۱۳۱۴ دچار تغییر نام شدند و به دبستان و دبیرستان نظام و دانشکده‌ی افسری بدل گردیدند. در دوران پهلوی دوم، ارتش ایران در تمام زمینه‌ها بیش از پیش تجهیز شد. روابط حسنه‌ی محمدرضا شاه پهلوی با غرب که ناشی از تمکین تمام و کمال او از قدرت‌های غربی بود، این امکان را به وجود آورد که ایران به دلیل ارتش قدرتمند و مجهز خود، به ژاندارم منطقه بدل گردد.
با شروع تحرکات انقلابی به رهبری امام خمینی، ارتش ابتدا درصدد مقاومت برآمد ولی با خیزش میلیونی مردم و با نافرمانی گسترده‌ی نیروهای ارتشی از دستورات فرماندهان، در نهایت، به آغوش ملت بازگشت. در روز ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷، اعلامیه‌ی بی‌طرفی ارتش از رادیوهای سراسر ایران پخش و این تیر خلاصی بود بر پیکر حکومت مستبد پهلوی.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در دوران دولت موقت مهندس مهدی بازرگان، علیرغم همراهی ارتش با مردم، بسیاری از جریانات سیاسی خواستار انحلال آن و تشکیل ارتشی نوین با اسامی همچون ارتش خلق بودند ولی دولت موقت و مخصوصا امام خمینی با درک اهمیت و سابقه‌ی ارتش بر بقا و دوام آن اصرار نمودند. امام خمینی در روز ۲۶ فروردین سال ۱۳۵۸ در سخنرانی‌ای که در جمع سربازان و پرسنل پادگان فرح‌آباد ایراد نمود، تکلیف را مشخص کرد:
من اعلام می‌کنم که اگر کسی با ارتش ما امروز مخالفت بکند، با اسلام مخالفت کرده است، با پیامبر اسلام مخالفت کرده است. امروز ارتش، ارتش طاغوتی نیست؛ ارتش محمدی است.
دو روز بعد از سخنرانی پرشور امام خمینی، نام ارتش ایران به ارتش جمهوری اسلامی ایران تغییر یافت و امام در همان روز در یک پیام اعلام نمودند که:
روز چهارشنبه ۲۹ فروردین روز ارتش اعلام می‌شود. ارتش محترم در این روز در شهرستان‌های بزرگ با ساز و برگ به رژه بپردازند و پشتیبانی خود را از جمهوری اسلامی و ملت بزرگ ایران و حضور خود را برای فداکاری در راه استقلال و حفظ مرزهای کشور اعلام نمایند.
با آغاز جنگ هشت ساله، ارتش وارد کارزار شد و نقشی بی‌بدیل در دفاع از کشور ایفا نمود. در همان روزهای هجوم بی‌رحمانه‌ی ارتش تا بن دندان مسلح عراق، گردان تکاوران دریایی بوشهر توانستند به مدت سه هفته عراقی‌ها را زمینگیر سازند. همین گردان در طی عملیات مروارید با پشتیبانی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی دریایی عراق را به طور کامل نابود نمودند. نیروی هوایی ارتش نیز در ۱۵ فروردین ماه ۱۳۵۹، یکی از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین عملیات‌های هوایی در جهان را رقم زدند و طی عملیاتی موسوم به اچ۳، پایگاه هوایی اچ۳ عراق را که در عمق خاک این کشور و در غربی‌ترین منطقه‌ی عراق قرار داشت، با خاک یکسان نمودند.
ارتش ایران بعد جنگ نیزة از پا ننشست و با توجه به وظیفه‌ی ذاتی خود و همراه و همگام با دیگر نیروهای مسلح ایران، به حراست از مرزهای مقدس ایران اسلامی پرداخته و می‌پردازد.