در حالی که در خرداد سال ۱۴۰۲ طبق آخرین آمار، سن مصرف سیگار در ایران ۱۳ سال اعلام شده بود، در اوایل سال ۱۴۰۳ خبری شوکه کننده از جانب دبیر کل مبارزه با استعمال دخانیات بر روی خبرگزاریهای قرار گرفت که میانگین سن مصرف دخانیات در مردان را ۱۲ سال و در زنان را ۱۳ سال اعلام کرده بود. این در حالیست که آمار میدانی این اعداد را حتی کمتر(حدود ۱۰ سال) نیز نشان میدهند. بر خلاف گذشتههای نهچندان دور که سیگار یا قلیان کشیدن اختصاص به کسانی داشت که مو سفید کرده و قهوهخانهها مینشستند، تصویر معمول امروز جامعه مخصوصا در شهرهای بزرگ، تصویر نوجوانانی که دستهدسته در کوچه و خیابان و اغلب دور از چشم خانوادههایشان، سیگار دود میکنند.
با اینکه طبق مادهی ۱۲ قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات، فروش یا عرضه به افراد زیر ۱۸ سال جرمانگاری شده است، با این حال انبوه نوجوانانی که مشغول خرید سیگار از دکهها و فروشگاهها هستند نشاندهندهی این امر است که قانون مذکور فقط نوشتهای روی کاغذ است که قابلیت اجرایی و نظارت ندارد. این امر نکوهیده، فقط هم مختص ایران نیست و در اغلب کشورهای جهان، فروشندگان توجهی به سن و سال خریدار ندارند و نهادهای ناظر نیز، علاقهی چندانی برای پیگیری این موضوع ندارند.
با اینکه دخانیات و مخصوصا سیگار امروز به چیزی عادی و در عین حال خطرناک بدل شده است و دولتها توانایی غلبه بر مافیای تولید این بلای خانمانسوز را که سالیانه میلیونها انسان را به کام مرگ میکشاند ندارند، اما تاریخچهی آن جالب توجه است.
سیگار را اساسا باید کشف بومیان آمریکا دانست. تا قبل از آنکه کریستف کلمب همراه با ملوانانش پای در قارهی آمریکا نگذاشته بود، به جز آمریکا، در هیچ کجای دنیا خبری از سیگار نبود. با ورود ملوانان اسپانیایی به همراه ناخدایشان کلمب که اصالتا ایتالیایی بود به آمریکا، آنها با بومیانی مواجه شدند که برگهایی را لوله کرده و دود میکنند. آنها بعد از اینکه خودشان نیز سیگار کشیدن را از همین بومیان یاد گرفتند، اولین محمولههای تنباکو را به اروپا بردند و به این طریق اروپا و بعد کشورهای دیگر گرفتار سیگار شدند. تا این دوران سیگار به صورت برگی پیچیده شده از توتون در دسترس بود ولی در اواسط قرن نوزدهم، اولین کارخانهی سیگار به معنای امروزی در آلمان و پس از آن در انگلستان پایه گذاشته شد و به دلیل محبوبیت عجیب آن، به سرعت در کشورهای دیگر نیز برای خود جا باز کرد. رقابت برای فروش سیگار برندها را به وجود آورد و این رقابت هنوز هم با قوت خود باقی است. امروز نامهایی چون وینستون و مارلبورو و کنت در کنار برندهای جدیدی همچون یونیکورن، برای همه حتی برای آنها که سیگاری نیستند، نامهایی آشنا حتی برای افراد غیرسیگاری هستند و این مسئله چندان عجیب نیست اگر بدانیم که هر روز در کل دنیا بیلیاردها نخ سیگار تولید و مصرف میشود.
از اواسط قرن بیستم بود که تحقیقاتی در مورد آسیبهای سیگار و توتون آغاز شد و در نتیجهی همین تحقیقات اعلام شد که سرطان ریه با سیگار نسبتی نزدیک دارد. همین مسئله باعث به وجود آمدن نهادهای دولتی و غیردولتی برای مبارزه با تولید سیگار شد ولی این نهادها نتوانستند تاثیر چندانی بر منع تولید سیگار داشته باشند. سیگار روز به روز محبوبتر میشد به طوریکه زنان نیز به مصرف آن روی آوردند و سیگارهای زنانه شروع به تولید شدن کردند.
با گذشت زمان این محبوبیت، سن و سال مصرفکنندگان را پائین آورد تا جایی که امروز حتی نوجوانان کمسن و سال نیز به مصرف آن روی آوردهاند. وقتی نهادهای مذکور از منع تولید سیگار ناامید شدند، سیاستهایی برای کنترل تولید و فروش آن وضع کردند و همزمان برنامههایی کلان را برای آگاهسازی مردم آغاز کردند که یکی از آنها در سال ۱۹۸۷ توسط کشورهای عضو سازمان بهداشت جهانی صورت گرفت. بر اساس این برنامه روز ۳۱ ماه مه میلادی به عنوان روز جهانی بدون دخانیات در تقویم جهانی ثبت شد تا به این طریق توجه مردم جهان را به مضرات سیگار جلب کند ولی همچنان، این برنامهها تاثیر چندانی بر مصرف سیگار نداشتهاند.
کارخانههای سیگارسازی معتبر دنیا با توجه به هجمههای که از طرف مخالفانشان صورت میگیرد، تلاش میکنند تا ضرر و زیان سیگار را با ترفندهای علمی، به حداقل برسانند و حساب خود را با سایر برندهای سیگار که دنبال سودجویی بیشتر از طریق تولید با کیفیت کمتر هستند، جدا کنند و در این میان برندهای نوینی همچون سیگار یونیکورن با استفاده از مواد با کیفیت در تولید سیگار از توتون گرفته تا کاغذ سیگار و با بهرمندی از تکنیکها و دستگاههای فوق مدرن تولید سیگار، سلامت مصرف کننده را در حد توان تامین نماید و با شعارهایی همچون:
اگر نمیتوانید سیگار را ترک کنید، حداقل سیگار خوب مصرف کنید!
مارلبورو با شعار «ملایم همچون ماه مه»، وینستون با شعار «وینستون خوشطعم است همانطور که یک سیگار
باید باشد» و کنت با اشاره به فیلتر خاص خود با شعار «عالیترین حفاظت از سلامتی در تاریخ»، تلاش میکنند اطمینان مصرفکنندگان را جلب کنند.