به بهانه‌ی روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر
این که یک تاجر و بانک‌دار بنیان‌گذار یکی از مهمترین نهادهای جهانی بشردوستانه باشد آن قدر عجیب هست تاریخچه‌ی صلیب سرخ و هلال احمر را خواندنی کند. شاید اگر در ۲۴ ژوئن ۱۸۵۹ هانری دونانت که یک تاجر و بانک‌دار سوئیسی بود به قصد سفری تجاری راهی لومباردی ایتالیا نمی‌شد، دنیا امروز چیزی به عنوان صلیب سرخ و هلال احمر نداشت. در آن دوران دو امپراطوری فرانسه و اتریش درگیر جنگی سخت بودند. این جنگ که به نبرد سولفرینو شهرت یافته به خاطر شرایط خاص خودش، بیشترین آمار کشت و کشتار و زخمی را بر جای گذاشت. در این جنگ که ایتالیا با فرانسه متحد شده بود تا ایتالیا را از امپراطوری اتریش جدا و مستقل کند چیزی نزدیک به پنج هزار نفر کشته و ۲۳ هزار زخمی را بر جای گذاشت.
هانری دونانت بعد از جنگ به آنجا رسیده بود در سرش رویای قراردادی برای حفر چاه را در سر می‌پروراند با دیدن زخمی‌هایی که به مراقبت احتیاج داشتند، تجارت و سود مادی را از یاد برد و در عوض ایده‌ای به ذهنش رسید. ایده‌ای که یکی از مهمترین سازمان‌های بشردوستانه را بنیان گذاشت. او با کمک مردم محلی اطراف، به ساماندهی مجروحان جنگ پرداخت و از این طریق جان افراد بسیاری را نجات داد ولی اتفاق اصلی بعدها روی داد. دونانت که از دیدن فاجعه‌ی زخمی‌ها و کشته‌ها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته بود مشاهداتش را در کتابی با عنوان خاطرات سولفرینو به رشته‌ی تحریر درآورد و در همان کتاب از تمام مردم جهان خواست که دست به دست هم بدهند تا ایجاد تشکل‌ها و سازمان‌هایی به نجات جان سربازان و زخمی‌هایی که به کمک نیاز داشتند بشتابند و از دولت‌های درگیر در جنگ نیز می‌خواست با این خادمان بی‌طرف کاری نداشته باشند.
این کتاب تاثیر عمیقی بر خوانندگانش گذاشت و فقط پنج سال بعد از نشر این کتاب بود که در سال ۱۸۶۴ در کنفرانس بین‌المللی ژنو ۱۶ کشور با تشکیل کمیته‌ای تاسیس صلیب سرخ را قبول کردند. این در حالی بود که هسته‌ی اولیه‌ی این کمیته در ابتدا توسط گوستاو موانیه که رئیس فواید شهر ژنو بود با حضور هانری دونانت و سه نفر دیگر، بنیان گذاشته شده بود. تلاش‌های این هیئت ۵ نفره بود که بالاخره با حضور نمایندگان رسمی ۱۶ کشور اروپایی صلیب سرخ را به وجود آورد. هانری برنانت هر چند آخر و عاقبت خوشی در روزهای پایانی زندگی‌اش نداشت ولی در سال ۱۹۰۱ برنده‌ی جایزه‌ی صلح نوبل شد و دو سال بعد هم از دانشگاه پزشکی هایدلبرگ مدرک دکترای افتخاری کسب کرد تا نامش برای همیشه در تاریخ بشردوستی به یادگار بماند.
ناصرالدین شاه هر چند در سال ۱۸۷۴ عضویت در این سازمان را پذیرفت ولی در عمل هیچ موسسه‌ای که نمایندگی صلیب سرخ جهانی را در ایران داشته باشد وجود نداشت. تنها حرکت مثبت در این روزگار پیشنهاد اضافه شدن نشان شیروخورشید به عنوان نماد رسمی ایران به صلیب سرخ توسط عبدالصمد ممتازالسلطنه وزیر مختار ایران در پاریس فرانسه بود. در سال ۱۸۷۶ هم ترکیه پیشنهاد هلال احمر را داده بود. بعد از انقلاب ایران طی نامه‌ای از نشان شیروخورشید انصراف داد و نشان هلال احمر را پذیرفت.
سازمان صلیب سرخ در طی جنگ اول جهانی آژانس مرکزی اسیران جنگی را به وجود آورد تا علاوه بر زخمی‌ها کمک حال آن‌ها نیز باشد. وظیفه‌ی اصلی این آژانس ایجاد ارتباط بین اسرا و خانواده‌هایشان بود. در عین حال نمایندگان آن از محل اسرا نیز بازدید می‌کردند و در عین حال نسبت به تسلیحات آزاردهنده و خطرناکی همچون گاز خردل توسط کشورهای متخاصم هشدار می‌دادند. بعد از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۹ حمایت از غیرنظامیانی که زیر سلطه‌ی و کنترل نیروهای دشمن زندگی می‌کردند نیز به عنوان کنوانسیونی جدید به کنوانسیون‌های قبلی اضافه شدند.
در سال ۱۹۸۶ اعضای جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال احمر کمیته‌ی بین‌المللی صلیب سرخ را تشکیل دادند و بدین طریق دایره‌ی فعالیت‌ها را از جنگ و نبرد فراتر بردند که شامل تمام بلایای طبیعی و غیرطبیعی که جان مردم را هدف قرار داده‌اند نیز می‌شود و اعضای آن در تمام نقاط جهان به وظایف بشردوستانه‌ی خود مشغول هستند.
اصول بنیادین این کمیته شامل عناوینی چون انسانیت، بی‌غرضی و بی‌طرفی، استقلال و خدمات داوطلبانه و وحدت و جهانی بودن می‌باشند و اهداف آن شامل مواردی چون برقراری صلح، ایجاد تفاهم و مودت و دوستی میان ملت‌ها و مذاهب، تسکین آلام و رنج‌های بشری، تامین احترام تمام ابنای بشری و حمایت از زندگی و سلامت انسان‌ها بدون اعمال هیچ گونه تبیض می‌باشد.
امروز صلیب و سرخ و هلال احمر در بیش از ۱۹۰ کشور جهان دارای نمایندگی هستند به صورت فعالانه تلاش می‌کنند تا با رعایت اصول بنیادین مذکور، اهداف انسان‌دوستانه‌ی این نهاد بین‌المللی را برآورده سازند.
جمعیت هلال احمر ایران نیز علاوه بر انجام تمامی وظایف محول شده، همراه و همگام با دیگر کشورهای دنیا، با برگزاری کلاس‌های رایگان متفاوت، اعم از آشنایی با صلیب سرخ و هلال احمر و مسائل مربوط به بهداشت و کمک‌های اولیه و…، تلاش می‌کند تا نقشی موثر در زندگی و وقایع جاری کشور داشته باشد.