مدیریت شهری کلانشهر تبریز سکاندارانی باهوش ، نخبه و فرزانگان منتخب مردمی می خواهد

به گزارش فصل نیوز در نشست اعضای اندیشکده عصر جدید تبریز و موسسه ی فرهنگی ،هنری و پژوهشی آذرپویش که در مرکز رشد و نوآوری دانشگاه صنعتی سهند تبریز برگزار شد دکتر مجید بهشتی روی مدیر عامل سابق خانه ی توسعه ی آذربایجان و استاد مدعو دانشگاه تبریز به باید ها و نباید ها در توسعه ی کهن شهر تبریز پرداخت که فصل نیوز به عنوان پایگاه خبری پیگیر مسائل مدیریتی و توسعه ی کلانشهر تبریز به بخش های از نکته نظرات این صاحب نظر و کارشناس رسمی دادگستری در حوزه شهرسازی اقدام نماید.

دکتر بهشتی در پاسخ به این سوال اعضای اندیشکده عصر جدید که آیا تبریز باید خود را لایق عنوان کلانشهری بنماید می گوید. وقتی بحث کلانشهر یا Megalapolis را مطرح می کنیم یعنی با شهری مواجهیم که دارای حوزه اثرگذاری اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و جمعیتی در بین سایر شهرهای منطقه و کشور است. لذا  فراتر از جمعیت زیاد باید از سرآمدی در حوزه و منطقه خود و کشور برخوردار باشد.

در اینجا باید برای تکمیل دیدگاه فنی باید عرض نمایم. باید پدیده ای داشته باشیم که بتواند در منطقه موتور توسعه منطقه ای باشد و با اعطای نقش و وظیفه به پیرامون خود، مجموعه ای از یک شهر مرکزی و تعدادی شهر اقماری را ایجاد نماید. بمثابه مادر و فرزندان و اینجاست که تمایز شهر با کلانشهر و یا مادرشهر مشخص می شود.

 در نگاه فراملی به پدیده کلانشهرها سازمان ملل متحد، شهرهای با جمعیت فراتر از ۴-۵ میلیون نفر را کلانشهر تعریف می نماید. که شهرهایی با اهمیت زیاد از حیث سیاسی، اقتصادی، بازرگانی و فرهنگی هستند و در برگیرنده  مراکز مهم اقتصادی و تجاری کشورها و نیز محل استقرار غالب امکانات ورزشی، فرهنگی، آموزشی و گردشگری کشور در خود هستند. اگر با این نگاه به شهر تبریز نظری بیافکنیم. شهر تبریز در دوره هایی خاص از تاریخ خود این نقش کلانشهری را ایفا نموده است. مثلا در عصر مشروطیت، هر چند از حیث جمعیتی از نصاب جمعیتی مذکور برخوردار نبوده است. لاکن از حیث سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بسیار تاثیر گذار در کشور بوده است.

 در شرایط کنونی در ایران صرفا با نگاه کمی به موضوعات با دو دیدگاه قانونی مواجهیم. شورای عالی شهرسازی بر اساس مصوبه های خود شهرهای با جمعیت ۵۰۰هزار نفر را کلانشهر قلمداد می نماید و قائل به تعیین  حریم زیست محیطی برای کلانشهر است. بر اساس مصوبه شورای عالی در سال ۱۳۹۸ وزارت راه و شهرسازی مکلف به تعیین این حریم در اسناد طرح های توسعه و عمران جامع کلانشهرهست بر اساس مولفه های زیست محیطی و اکولوژیک، شرایط توپوگرافیک، اقلیم و نظایر آن… و وزارت کشور بر اساس دستورالعمل محله بندی و منطقه بندی شهری، شهرداری کلانشهر را شهرداری شهرهای با جمعیت یک میلیون نفر تعریف می کند. که در سیستم مدیریتی این شهرها، در هر محدوده با جمعیت ۱۸۰ هزارنفر یک منطقه شهری و در صورت لزوم در هر منطقه سه ناحیه ۶۰ هزار نفری می تواند تعریف گردد.

با این تعاریف شهر تبریز حائز شرایط عنوان کلانشهری با استانداردهای مصوب ایران می باشد. که باید برایش حریم زیست محیطی مناسب تعریف و برنامه آمایش در این حوزه به سرانجام برسد. در این راستا تکلیف مشخص در حوزه حمل و نقل کلانشهربا تأکيد بر حمل و نقل ریلی و ضرورت اتصال انديشيده شده حمل ونقل برون شهري و حمل ونقل درون شهري، به منظور ايجاد و تقويت تعادل و توازن منطقه‌اي؛ ارتقاء کيفيت و کارآمدي حمل و نقل عمومي شهري است(شواری عالی شهرسازی و معماری ایران، ۱۳۹۵، سند رویکرد ریل پایه) و در حوزه شهرسازی تأکید بر بلند مرتبه سازی با تأکید بر نظارت دقیق بر ساخت و ساز(شواری عالی شهرسازی و معماری ایران، ۱۳۹۵، مصوبه حادثه پلاسکو).

با این شرایط نگاه ملی به کلانشهرها و کلانشهری مانند تبریز، در یک سیستم  بسیار متمرکز مدیریتی از  حیث سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، فقط یک نگاه مدیریت کانون جمعیتی است. و تا زمانی که سیستم مدیریت کشور نگاه علمی و صحیح به موضوع عدم تمرکز و توزیع عادلانه قدرت و ثروت در سطح کشور نداشته باشد. موضوع کلانشهرها در مورد همه شهرهای پر جمعیت کشور، و از جمله شهر تبریز، عنوان با مسمایی نخواهد بود. به نظرم تحقق کلانشهر تبریز، در گام بعدی محتاج مشارکت همه جانبه جامعه شهروندی و در گام آخر محتاج سکانداری کلانشهر توسط افرادی زکی با فراست، تیز هوش، زبل و فرزانه منتخب جامعه شهروندان است که بتوانند در هر شش حوزه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی ، فرهنگی ، کالبدی و زیست محیطی، شهر و منطقه را به شیوه هایی نوین به تحرک درآورند.

پس باید بپذیریم که باید چهارم: موضوع کلانشهری قبول و پذیرش نوعی نگاه متفاوت به شهر و مسائل شهری است و پس آنگاه با شیوه هایی نوین به مدیریت و اداره شهر پرداختن است. در این شیوه مدیریت و نگاه متفاوت، شهرداری صرفا مسئولیت نظارت دارد و همه کارها توسط بخش های خصوصی واجد صلاحیت انجام خواهد شد. از تهیه طرح، تا تصویب و جلب مشارکت، کارشناسی دارایی ها و توزیع منافع طرح و اجرا  و بهره برداری…و ابعاد طرح ها فراتر از یک پلاک و یک پروژه و در حد و اندازه واقعی یک پروژه توسعه شهری است. که محصول آن در ابعاد یک زیرمحله یا محله توسعه یافته متناسب با نیاز ساکنین و متناسب با شأن کلانشهر است.

باید پنجم: برای آینده شهر طرح های مفید در موضوع فضاهای شهری پیش بینی نماییم. به عنوان یک متخصص در این حوزه چه طرح هایی را برای آینده شهرمفید می دانید؟

اجازه بدهید اینگونه به سئوال پاسخ دهم. که ویژگی متمایز کننده شهرسازان از باقی متخصصین، تمرکز آنها بر آینده است. و پیش بینی آینده و ارائه راهبرهایی برای کمک به توسعه شهرها در آینده. در شهرسازی کنونی جهان سه رویکرد متمایز و اصلی وجود دارد. ۱- رویکرد طراحی فضاهای شهری ۲- رویکرد برنامه ریزی کاربری زمین و ۳- رویکرد برنامه ریزی سیاسی.

لذا طرح های ما باید بر سه نوع طرح متمرکز گردد. در حوزه نخست باید تمرکز نماییم بر روی طراحی فضاهای شهری، تا تصور و تصویری بسازیم برای چگونگی استفاده از فضاها و چگونگی دید بصری، اینجا برخورد ما با شهر به مثابه یک اثر هنری بزرگ خواهد بود. پس این دسته از طرح ها باید بر روی خلق انواع فضاهای عمومی شهری تمرکز نمایند.

خلاء کار در این زمینه در شهر تبریز زیاد هست. بجز سه مجموعه بازار، عینالی و شاهگلی کار مهم دیگری در این زمینه انجام نشده است. اگر بپذیریم که فضاهای شهری به مفهوم عام فضای زندگی شهروندان هستند. فضاهایی مثل خیابان ها، بلوارها، ورودی های شهری، میادین، پارک ها و تفرجگاههای شهری و نماهای ساختمان ها و فضاهای باز و بسته ای که محل های ایجاد ارتباطات اجتماعی و فرهنگی شهروندان هستند. طرح های زیادی باید اجرا نماییم. شاید گام نخست را  باید در مقبره الشعرا و بعد در مجموعه ارک و مجموعه مسجد کبود برداریم با یک چرخش دیرهنگام به بحث های زیست محیطی و نشان دادن علامندی به حفاظت زیست محیطی، برنامه ریزی منابع طبیعی و زیباسازی منظر طبیعی این مجموعه ها برای جذب عامه شهروندان و گردشگران همیشه مدنظر برنامه ریزان شهری در تبریز باشد.

در ادامه این نشست آقایان دکتر حسین میرزایی استاد ممتاز گروه اقتصاد دانشگاه پیام نور ،دکتر صابر حیدرقلی زاده،معاون دانشگاه جامع علمی _کاربردی آذربایجان شرقی ،دکتر محمد فرج پور باسمنجی فعال فرهنگی و مدرس علوم ارتباطات دانشگاه، دکتر نادر حاتمی جامعه شناس ،محمدباقر واصلی حقوقدان ، دکتر حسن عباسی عضو هیئت علمی الهیات دانشگاه ، امید شرکت تبریزی مدیر مسئول ندای بی صدا و عادل قادری مدیر موسسه ی خبری و تصویری فصل خبر و جمعی از کارشناسان به تشریح دیدگاه های خود در موضوعات مطروحه پرداختند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.