وضعیتی که مانع دست کشیدن کشورها از انرژی هسته‌ای شد
ابوالفضل خدائی: بحران جهانی انرژی ناشی از تهاجم روسیه به اوکراین باعث افزایش علاقه به منابع انرژی جایگزین، از جمله هسته ای، در سراسر جهان شده است. در عصر زیرساخت‌های هسته‌ای، کشورهایی که به دنبال حذف تدریجی این فناوری بودند و در برابر پروژه های هسته ای جدید مقاومت می کردند حالا با وضعیت پیچیده ای روبرو شده و چرخش سریع از این فناوری و کنار گذاشتن دشوارتر شده است.
طبق داده های گزارش وضعیت صنعت هسته ای جهانی، بیشتر برنامه های انرژی هسته ای در دهه ۱۹۷۰ آغاز شد، واقعیتی که در عصر راکتورهای هسته ای امروزی منعکس می شود. علیرغم پایان یافتن برخی از برنامه های هسته ای (و بسیاری دیگر که برای حذف تدریجی برنامه ریزی شده اند)، تعداد برنامه های هسته ای در جهان برای چندین دهه کاهش یافته است، زیرا برخی از کشورها هنوز از این فناوری استفاده می کنند، اخیراً امارات متحده عربی و بلاروس در سال ۲۰۲۰.
لهستان در پایان اکتبر اعلام کرد که به دنبال شروع استفاده از انرژی هسته‌ای در سال ۲۰۳۳ است. در آن زمان، شش برنامه هسته‌ای دیگر – از جمله برنامه‌های بلژیک، آلمان، سوئیس و اسپانیا – حتی برنامه‌ریزی می‌شوند که تعطیل شوند. اگر چه این اکنون می تواند در معرض تغییر باشد.
ایتالیا می توانست یکی از کشورهایی باشد که به سمت متعادل کردن و کاهش برنامه‌های هسته‌ای حرکت کند.اما با وجود کنار گذاشتن و حتی غیرقانونی کردن آن پس از فاجعه چرنوبیل در سال ۱۹۸۶، در حال بحث در مورد استفاده مجدد از این فناوری در دولت دست راستی جدید است. احتمال تجدیدنظر در استفاده از انرژی هسته ای در سوئد و هلند نیز وجود دارد.
برخی گام‌های کوچک به سمت گسترش هسته‌ای در کشورهایی که به مخالفت سرسختانه با انرژی هسته‌ای معروف هستند، در حال انجام است، اما آنها با موانع مورد انتظار روبرو هستند. آلمان اخیراً امکان استفاده از سه رآکتور باقی مانده خود را تا آوریل ۲۰۲۳ در میان بحث و جدل ها تمدید کرده است. در ابتدا، این کشور برنامه ریزی کرده بود که تمام راکتورها را تا پایان سال جاری تعطیل کند. در ژاپن که از زمان فاجعه فوکوشیما در سال ۲۰۱۱ تعداد راکتورهای فعال را به میزان قابل توجهی کاهش داد، برخی از رآکتورها به سن ۶۰ سالگی نزدیک می شوند – سقف طول عمر سابق که این کشور ممکن است اکنون به دلیل شرایط فعلی آن را حذف کند. با توجه به شرایط فعلی در بلژیک، جایی که میانگین عمر راکتور بالای ۴۰ سال است، درخواست به تعویق انداختن تعطیلی یک راکتور در سپتامبر شکست خورد، در حالی که دولت پایان عمر سه عدد دیگر را از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ پس از حمله به اوکراین تمدید کرد و حتی ممکن است برخی از آنها تا سال ۲۰۳۵ نیز فعال باشند.
علیرغم این وضعیت ثابت در برنامه های انرژی هسته‌ای، اهمیت نسبی این فناوری همچنان کاهش یافته است زیرا ظرفیت سایر انواع انرژی از هسته ای بیشتر شده است. در سال ۲۰۲۱، این فناوری کمتر از ۱۰ درصد از برق جهانی را تولید کرد که از ۱۷.۴ درصد در سال ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ کمتر بود. با نگاهی به تمام نیازهای انرژی جهان، نه فقط برق، بلکه انرژی هسته ای هم تنها ۴.۳ درصد سهم داشته است.