عصر دانایی و ارتباطات

۱۵۷ سال پیش یعنی هفدهم مه۱۸۶۵میلادی که اتحادیه تلگراف بین المللی در پاریس شکل گرفت بدلیل نقش تلگراف در توسعه ارتباطات این روز به‌عنوان روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی نام گرفت.همان تلگرافی که در جنوب غرب آسیا در دوره قاجار، اولین بار در ایران بین تبریز و تهران کشیده شد.همانطوریکه اولین های تمدنی و ارتباطاتی در شهر کهن تبریز دردانه ملت ایران شکل گرفته و بعدها بعنوان نمادهای توسعه به تهران و شهرهای بزرگ کشیده شده است.ارتباطات ،معنا و مفهوم زیادی دارد.در زبان های ترکی و فارسی ربط دادن، پیوندزدن ،رساندن، انتقال دادن، بخشیدن،آگاه ساختن،مکالمه و مراوده و در زبانهای لاتین و اروپایی فرایند انتقال پیام ،اشتراک فکری،انتقال اطلاعات،و حتی القا باورهای مذهبی و سیاسی مفهوم دارد.ارتباطات از یک رشته علمی فراتر رفته و مطالعات میان رشته ای و فرهنگی وسیعی یافته و امروزه از رشته های به روز و پر طرفدار محافل اکادمیک بشمار می‌رود.واقعیت این است که ارتباطات یکی از پیچیده ترین و مهمترین و گسترده ترین جنبه های روزمرگی زندگی در هزاره سوم بوده و همگان معتقدند هیچ کس نمی تواند در جهان پر رمز و راز کنونی که رسانه و ارتباطات عالمگیر شده بدون برقراری ارتباط زندگی کند.در واقع ارتباطات ما را به شبکه گسترده انسانها پیوند میزند.به تبادل افکار و اندیشه ها کمک می‌کند انتقال تجربیات را سهل می نماید،به بهبود توانایی و سازگاری افراد با محیط بیرون و درون می‌انجامد،علاوه بر افزایش تعامل و همکاری به روابط بهتر اجتماعی مدد می رساند،به شناساندن مشکلات پیچیده اجتماعی و سازمانی و ارائه راه حل ها و گشایش گره ها می پردازد، و در یک کلام انسانها برای رسیدن به موفقیت،پیروزی،موقعیت،قدرت،و حتی ثروت نیاز به ایجاد ارتباطات و همفکری و هم گرایی و تعامل و همکاری دارند.

جامعه اطلاعاتی (information society)عصر نوین توسعه تکنولوژی های نوین اطلاعاتی و روان سازی جریان آزاد اطلاعاتی در کلیه امور زندگی انسان‌ها بوده و شبکه های عظیم انفورماتیک تا مناطق دور دست جهان نفوذ کرده و سبب ایجاد صنایع جدید فرهنگی، محصولات و حتی مشاغل تازه شده است.

امروز با یک گیرنده مجهز می‌توان هزاران کانال ماهواره ای را رصد کرد،برنامه هایش را همزمان دید، و از رخدادهای کوچک و بزرگ عالم هستی همزمان باخبر شد امروز در عصر جهانی شدن و عصر ظهور فناوری‌های جدید ارتباطی ایجاب می کند که 《سواد اطلاعاتی 》همپای کشور های توسعه یافته در کشور ایران نیز رشد و شکوفا شود چون 《 سواد اطلاعاتی 》در کنار《 سواد رسانه ای 》می‌تواند شهروندان ایرانی را در نقد و بررسی و تحلیل اطلاعات توانمند سازد .شناخت  روش های دسترسی به اطلاعات، کاربرد عقلایی و هوشیارانه آن، استفاده ی منتقدانه و خلاقانه از اطلاعات ،آگاهی از پس زمینه های جریان های اطلاعات،اخبار،تحلیل ها و سپهر رسانه های دیداری ،شنیداری و نوشتاری همه و همه می‌تواند ما را در عصر فراصنعت ، جهانی شدن و جامعه اطلاعاتی یاری نماید. همه می‌دانیم که جامعه اطلاعاتی قبل از هرچیز مولود پیوندهای سخت‌افزاری و نرم افزاری که ریشه در ساختار های فنی و اجتماعی داشته و این امکان را  برای بشر امروزی بوجود آورده است که‌ با تکیه بر شبکه جهانی اینترنت، علاوه بر دسترسی به آخرین دستاورد های علمی _پژوهشی ،دیجیتالی شدن داده ها و اطلاعات ، روياها و ناممکن های قبلی فراهم آید و طراحی و ساخت مغز مصنوعی نیر در آینده ای نه چندان دور پردازش و ذخیره اطلاعات را وارد عرصه ی جدیدی خواهد کرد با این حال جهانی‌ شدن اقتصاد،ظهور سازمان‌های جدید اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی با رویکردهای جدید، توسعه و کاربرد گسترده شبکه های ارتباطی و پیام های دیجیتال و نام گرفتن عصر دانایی و بزرگ راه های اطلاعاتی و به قول “تافلر” انفجار بمب اطلاعاتی و اتکاء همه چیز داشتن از دیگر ویژگی های جامعه ی اطلاعاتی است که زیر ساخت های ارتباطات از راه دور، زیر ساخت های تکنولوژیک مرتبط کننده اطلاعات را به هم پیوند زده است و یکی از نماد های جریان سازی شگرد های اطلاعاتی و رسانه ای و گسترش جامعه ی اطلاعاتی، افراد بسیار مهمی هستند که در شغل های مرتبط در حوزه ی ارتباطات و روابط عمومی فعال و کار می‌کنند و یا کسانی هستند که در این حوزه ها تحقیق می‌کنند و نوآوری‌ها را شکل می‌دهند.

با این وصف در عصر دانایی و ارتباطات، جامعه اطلاعاتی سالهاست که شکل گرفته و جهانی شدن اقتصاد و توسعه و کاربرد عمیق شبکه های ارتباطی و پیام هایدیجیتال وطلوع بزرگراههای اطلاعاتی ،فناوریهای نوین ارتباطی وچند رسانه ها جامعه اطلاعاتی را به شبکه های پیچیده در آورده وتوجه ملی و بین‌المللی به آموزش سواد رسانه ای را دو چندان کرده است.و نشر الکترونیک،پست الکترونیک،آموزش الکترونیک و کار کردهای جدید در فعالیتهای رسانه های شنیداری،نوشتاری و دیداری و تولد و رشد قارچ گونه ماهواره ها و شبکه های اجتماعی با کاربران و مخاطبان میلیاردی ،جهان را به تلاطم های دولبه ای انداخته که مثل تیغ قیچی هم میتواند به سود و هم می تواند به زیان مردمان عمل کند.دهکده جهانی مک لوهان به کوی ها،خانه ها،اتاق ها،میزها ،جیب ها و از همه مهمتر به مغز ها کشیده شده و تغییر مثبت و منفی ایده ها و باورهای عقیدتی و سیاسی مد نظر گرداننده گان پنهان و پیدا شده است.و سرمایه گذاری در حوزه ارتباطات و تکنولوژی‌های نوین ارتباطی را مد نظر کشورها و سازمانها قرار داده است.‌‌

با این وصف توجه به تولید پیام و بسته بندی و عرضه پیام با میل و ذایقه و نیاز مخاطب در صدر برنامه های متولیان و بازیگران صحنه های بین المللی قرار گرفته است….در ایران نیز روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی به روز ملی ارتباطات و روابط عمومی بومی سازی شده است.وقتی که زنده یاد پروفسور حمید نطقی تبریزی اولین واحد روابط عمومی ایران را در شرکت نفت بنیان نهاد شادروان دکتر محمد مصدق با آگاهی به نقش تهییج افکار عمومی جهان در لاهه و نیویورک به زبانهای انگلیسی و فرانسوی از خبرنگاران خارجی میخواست که به جریان ملی شدن نفت ایران کمک کنند. پس از مدتی یعنی دهه‌ی چهل اولین رشته های مشترک روابط عمومی و روزنامه نگاری در دانشگاه تهران شکل گرفت و امروز رشته های ارتباطات در دانشگاههای مادر و مهم راه اندازی شده و دانش آموختگان ان جست و گریخته در تحولات ارتباطات ملی و سازمانی هرچند نقش کم رنگی ایفا می کنند که هنوز در شکل گیری زیر ساخت های ارتباطی و رسانه ای مشکلات فراوانی داریم.رسانه های دولتی با هضم بودجه های کلان ملی هنوز از اعتماد عمومی برخوردار نیستند و بدلیل تولید محتوی پیش پا افتاده و کنترل شده حوزه رسانه و روابط عمومی با چالش های زیادی مواجه اند.و ریزش مخاطب رسانه های دولتی داخلی و روی آوری مخاطبان برای خبر گیری و اقناع خبری به شبکه های خارجی صاحبنظران علوم ارتباطات اجتماعی را آزار میدهد .رسانه های آزاد و بخش خصوصی نیز بدلیل نبود حمایت های مالی و قانونمند از رمق افتاده اند.با این وصف در حوزه رسانه و روابط عمومی عاشقان و دلسوزانی هستند که به عشق وطن و مردم سعی در انجام رسالت های خطیر رسانه ای و آگاه‌سازی عمومی هستند که بحث و بررسی کارشناسی در این مقوله ها مجالی مناسب می‌طلبد با این حال در هفته‌ی ارتباطات و روابط عمومی به‌جاست با گفتن خدا قوتی به همه‌ی پیشروان آگاهی و اطلاع رسانی، تبریک و شاد باشی بر محضر این عزیزان داشته باشیم.

محمد فرج پور باسمنجی